Vapen door de ogen van een zorgprofessional

Wie nog nooit iemand met een e-sigaret of een vape-device heeft gezien, moet wellicht wat beter om  zich heen kijken. Vapende jongeren vormen steeds meer het straatbeeld, ook in Nederland. Zelfs 25%  van de middelbare scholieren heeft wel eens gevaped of een e-sigaret gebruikt. Maar ook  volwassenen kom je regelmatig op straat tegen met een e-sigaret, vaak rokers of ex-rokers. Er is veel  te doen over Stoppen met Roken, maar hoe krijgen we vat op deze groeiende groep vapers? 

Vapen en e-sigaretten vallen sinds 2016 onder de Tabaks- en rookwarenwet. Ze bevatten naast geur en smaakstoffen (menthol en sterke fruitsmaken zijn onlangs verboden) ook nicotine als zout.  Nicotine als zout wordt nog sneller opgenomen in de hersenen en maakt dit nog sneller verslavender.  De vrees is dat jongeren die beginnen met vapen of de e-sigaret, later ook gaan roken. Ouderen  gebruiken de e-sigaret ter vervanging van roken of om van het roken af te komen. Het RIVM zou het liefst een verbod zien bij jongeren en de beschikbaarheid voor ouderen meer onder gecontroleerde  omstandigheden willen zien. Uitgifte via de apotheek, net als SMR-medicatie, kan dan een  mogelijkheid zijn.  

Waarin schuilt nu precies het risico bij vapen of e-sigaretten? Allereerst de nicotine, net als bij roken  geeft dit de grootste kans op verslaving. Verder bevatten deze nieuwe genotsmiddelen ook veel  schadelijke stoffen zoals vluchtige organische stoffen (o.a. aldehyde), zware metalen (nikkel, tin en  lood) en kankerverwekkende chemicaliën. Wist je dat het risico op het krijgen van astma 19% hoger is  bij e-sigaret gebruikers dan bij niet-gebruikers? En dat e-sigaret gebruikende astmapatiënten 29%  meer kans hebben op een longaanval? Reden te meer om met name beïnvloedbare jongeren voor te  lichten. Met  

‘Vapen #jouwkeuze’ is een PowerPoint-presentatie die je als arts, apotheker of longverpleegkundige  kan gebruiken om op scholen jongeren voor te lichten over de risico’s. Uitleg wordt gegeven hoe de  verslavende werking van nicotine in je hersenen werkt. Ook hoe en welke schade vapen aanbrengt  aan je hersenen, een opgejaagd gevoel geeft, problemen geeft met concentreren en leren, maar ook  meer kans geeft op een angststoornis en depressie.  

De tabaksindustrie en influencers hebben een negatieve invloed op jongeren. Ze bagatelliseren de  risico’s. Verder bestellen jongeren vapecanules via eBay en Alibaba in China, zodat er weinig zicht is  op de werkelijke verkoop. Mogelijk is het gebruik groter dan we denken. Er zijn nu al jongeren met  ernstige longschade, anders en ingrijpender dan astma of COPD. Heb je al gehoord van EVALI (E cigarette of Vaping Associated Lung Injury)? Dit is een nieuw ziektebeeld die leidt tot (sub)acute  longschade.  

Dit zijn de nieuwe patiënten in onze praktijken, dat moeten we voorkomen. In de werkgroep  Longziekten van Rijn en Duin beraden we ons over een plan van aanpak. Daarover later dit jaar meer.